Sayın Okurlar, dünyanın en güvenli ulaşımı hava yolu, en güvenli aracı da uçaktır. Hatta benim bildiğim dünyanın en büyük uçak kazası da (anımsadığım 550 den fazla can kaybı vardı) havada değil yerde olmuştur. Hollanda ve bir ABD Hava Yolu şirketinin uçakları sanırım Kanarya adalarında pistte çarpışmıştı. Havayolunun ve uçakların bu denli güvenli olmasının nedeni her gün ve/veya her kazadan sonra detaylı araştırmalar ile teknoloji ve organizasyonel anlamda acaba daha ne yapabilirizin düşünülmesi ve her alınan önlemin olası ölçüde yoruma açık olmamasıdır. Ve yapılan her teknolojik gelişme ile sistemlerin yedekli çalışmasıdır. Uyarılar, sesli, görsel her yöntemle verilir. Ve düşünün ki çok doğal olarak hava ulaşımında çalışan herkes (tabi ki ortalama olarak) belirli bir zeka seviyesinin üstündedirler. Ancak yine de kurallar, kullanılan teknoloji olası ölçüde yoruma açık bırakılmamaya çalışılırlar. Açık bir nokta bulunur ise düzeltilirler.
Şimdi bu girişin korona ile ilgisi ne diyebilirsiniz? Sayın Okurlar, nedeni/nedenleri bir kenara bırakalım öncelikle. (İkidir kendimle çelişiyorum.) Biz tam kapanmayı tamamen yapamıyoruz. Peki yaptığımız kapanma -her ne kadar yapıyorsak- yaptığımız kadarı bile ne kadar yoruma kapalı. Ve bu kadar yoruma açık bir kapanmayı hangi nitelik ve nicelikteki bir toplumda yapıyoruz. Sanırım haberlerde gördünüz. AVM’de lokantalar kapalı tamam. Masalar kaldırılmış tamam. Ama halkımız gidip alıp yere oturup orada yemeğini yiyor. Şimdi kural uygulanmış mı? Evet. Evet mi? İşte tam da sorun burada. Yılların en inanılmaz ağır eğitimlerini alan, bu eğitimi alabilmek için daha seçim aşamasında belirli bir akıl seviyesinde olması gereken, olan insanlara deniyor ki yorum yapma kurallara uy. (Bir anımsatma daha yapayım -sanırım yanılmıyorum- Lufthansa pilotlarına sorun halinde yorum/kahramanlık yapma manuellerdeki kuralları uygula der.) Şimdi biz diyoruz ki lokantalar kapalı ama “Gel Al”a açık. AVM’lerde de açıklar, onlarda da gidip alabilirsiniz. (Ki bilim insanları diyor ki özellikle kapalı ve kalabalık alanlardan uzak durun.) Ama kapalı alan AVM’ler açık. E biz ne yapıyoruz doğal ve haklı olarak, Korona da bu yasaklara uyduğuna göre AVM’de yemeğimizi alır ama masaya oturmayız diyoruz.
Sayın Okurlar, anlatabildim mi derdimi? Artık her ne kadar önlem alıyorsak tamam o kadar alalım. (Bakın kendimle çelişerek yazdığımı itiraf ediyorum.) Ama hiç değil ise o önlem her ne ise onu yoruma açık olmayan bir şekilde alalım. Lokantalar, kafeler neden oturarak hizmete kapalı. Kapalı mekan oldukları için. Peki AVM’ler açık mekan mı? Çok büyük oranda hayır. Dışarıya açık camları bile yok neredeyse. Peki neden caddelerde bile sigara içme yasağı var. (Kesinlikle destekliyorum.) Sigara içerken maske inmesin diye. E peki o zaman zaten kapalı mekan olan AVM’lerde neden lokantalar açık. Üstelik de kapalı mekanda yemek yerken maske inmeyecek mi? İster yerlere oturun ister ayakta mağaza mağaza gezerken yiyin. (Anımsayın AVM’ lere ilk açıldığında arkeolojik sit alanı muamelesi çekip meraktan gittiğini söyleyen vatandaşımız vardı. Afrodisias’ı merak ettiyse şaşarım.)
İnanın anlatabildiğimi sanmıyorum. Biraz mantık, biraz bilim. Lütfen. Bu düşünce sistematiği sadece bir siyaset sorunu değil. Bu toplumsal bir sorun. Tüm toplum olarak analitik düşünmeyi öğrenmeye başlamak zorundayız.
Bu yoruma açık değil bana göre.
Sinan Çakaloz
İş Analisti
