Bir önceki yazımda güncel istihdama yaklaşım açımız ile gelecek arasında çok büyük bir fark olduğunu vurgulamaya çalışmıştım. Şimdi bana göre olması gereken bakış açısını anlatmaya çalışmak istiyorum.
Sayın Okurlar, desteklersiniz, karşı olursunuz bilemem ama fiili durum dünyanın klasik deyimi ile küreselleştiği. Ve bu küreselleşmenin geri dönülebilirliğinin de çok tartışmaya açık olduğu. Yani bir başka deyişle azımsanmayacak bir süre (belki de sonsuza kadar) her ilişkinin ve doğal olarak iş gücü arzının da küreselleştiği bir dünyada yaşayacağız. Biliyorsunuz artık önemli olan fiziksel üretimin fiilen nerede yapıldığı değil, en karlı nerede yapıldığı. Yine önemli olan bilgi hakkının/markanın veya her ne ise ürün hizmetin asıl sahibi olmak. Yine önemli olan üretimde ve alan bağımsız her iş kolunda fiilen kimin çalıştığı değil en doğru/ucuz/veya pahalı da olsa en çok yarar sağlayacak kişi/lerin çalışması. Size biraz farklı bir örnek vereyim. Meşhur Mercedes (Alman firması olduğunu söylemem anlamsız) fabrika F1 takımının 1. Sürücüsü İngiliz, 2. Sürücüsü Finlandiyalı. Ferrari Firmasının (ki onun da İtalyan olduğunu söylememe gerek yok) sürücüleri ise Alman! ve Fransız. Yani Alman takımında Alman, İtalyan takımında İtalyan sürücü yok. Alman aşı firmasının kurucuları Türk. Üretim Amerikan firması ile ortak. Ama buna karşın tüm AB ülkeleri gibi onlar da her göçmeni/yabancıyı! istemiyorlar. Yani sınırları NİTELİK.
Şimdi açıklamaya çalıştığım küresel dünyada biz kendimizi nereye konumlandırıp, neyi, nasıl, kiminle ve hangi koşullarda üretmeyi planlıyoruz. Ülkemizde öncelikle hangi nicelik ve nitelikte bir insan varlığının, her ne veya neler yapmak istiyorsak o alanda istihdam edip çağdaş nitelikte bir yaşam sürmelerini istiyoruz. Peki bu planlamaları yapabilmek için sadece kendi içimize değil dünyanın nereye ve nasıl gittiğine bakıyor muyuz? Hangi sendikamız işçinin maaşı dışında şu anda çalışmakta olduğu işkolunun -iş kolu her ne ise- dünya ölçeğindeki durumunu analiz edip aşırı ana başlıklarda (bu kadar az soru olmaz da nihayetinde bir fikir verme yazısı bu) ;
- Mevcut istihdam sayısı
- O iş kolu için yakın gelecekte (aslında her yıl) ne kadar iş gücü arzı olacak ülkemizde ve dünyada (dünyadan bize ne demeyin örneğin göçmenler – + nitelikleri ile veya kalifiye yabancı iş gücü ) (Anımsatayım halen var mı veya oran ne bilmiyorum ama benim bildiğim havayolu şirketlerimizde yabancı pilotlar uçuyor/du. Ve birçok özel/resmi sivil havacılık okulumuz var.)
- O iş kolu için ülkemizde ve/veya tüm dünyada iş gücü kullanımını azaltacak teknolojik gelişmeler neler?
- Bizatihi o iş kolunun ülkemizdeki ve asıl dünyadaki geleceği ne?
vb konuları içeren bir rapor hazırlayıp kamu oyuna (doğal olarak siyasete de) sundu mu?
Eğer bunları analiz etmiyorsak hayatımız şimdi/şu an ve şu anda alacağımız maaş ise o zaman geleceğimiz ne olacak? Örneğin hadi mavi yakalı çalışanı bırakalım en kalifiye mesleklerden pilotlardan söz açalım yine. (Pandeminin getirdiği sınırlamalardan bahsetmiyorum bile) Artık ulaşım mantığımız ve gereksinmemiz değişir/azalır ise üstüne yeni havacılık teknolojileri ile yolcu uçakları da pilotsuz uçmaya başlar ise ne olacak? Bakın zaten arzı çok olmayan bir meslek grubundan söz ediyorum. Ve düşününki biz her yıl ne kadar çok mavi yakalı adayı iş gücü piyasasına sunuyoruz.
Bence geleceğin gerçeklerini konuşmak zorundayız. Yoksa gelecek de şu an gibi olacak.
Sinan Çakaloz
İş Analisti
