İlgili Makaleler
Şu anı yazmayacağım. Zaten izliyorsunuz onlarca farklı kaynaktan. Yok olan doğa, insan yaşamı ve nice acılı veya dayanışmaya dair hikaye var. Bilelim ki şu anda 30 yaş üstü kuşağında olan hemen hiç kimse çok büyük olasılık o ağaçların gerçek yetişkin halini göremeyecek. (En hızlı büyüyen çam ağacı 60 yıl civarında tam yetişkin olur. Gerçek orman habitatı oluşumu ise bambaşka bir süreç.) Ailemin en küçüğü 13 yaşında. O bile 73 yaşında olacak oralar yanma öncesine döndüğünde. (Arada başka yangınlar vb olmaz ise.) Gelin hadi bir kez daha kişisel her türlü aidiyetimizi bırakıp düşünmeye başlayalım.
- Dünyayı mahvettik biz dahil hepimiz. Küresel ısınma denen bir gerçeğimiz var. Sanırım 1997 yılında imzalanıp, yıllar sonra ancak uygulanmaya! geçebilen Kyoto Protokolu bile delinmeye çalışılıyor ki bilim insanları uygulansa bile yetersiz olduğunu söylüyorlar. Bu inkar edilemeyecek gerçek. Bir başka deyişle 1997 yılında dünya çapında küresel ısınma çok geç de olsa tescillendi, kabul edildi. Yani biz de hiç değilse 1997 yılından beri biliyoruz. Geçtiğimiz yıllarda artık mega yangın kavramı hayatımıza girdi ve ABD -özellikle California- ve Avustralya’daki yangınları anımsayın. Nelere mal olduğunu çok kısa bir araştırma ile bulabilirsiniz.
- Her ülkenin doğal, jeolojik ve iklim yapısı ve olası değişimler (ekstrem olaylar/olasılıklar dahil) genelde çok detaylı bilinir. Örneğin ülkenin yüz ölçümü, nerede hangi eko sistem var. Oraya özgü endemik olan/olmayan türler ne, ne kadar dağlık, dağların ortalama yüksekliği, yapıları, her eko sistemin kapladığı alan, mevsimsel etkiler vb vb.
- Ülke/lere özel nedenler de var. Sabotaj, anız yakımı, kişisel ihmaller, konvansiyonel tarım, hayvancılık için bilinçli, kesim yakım vb. Örneğin palm yağı için Uzak Doğuda, hayvancılık için Amazon havzasında yapılanlar vb. Her ülkedeki sorunlar ve sonuçları da biliniyor.
- Planlama ve öngörü denen bir kavram başta siyaset dahil her birey ve kurum için geçerlidir siyasi sistemlerden bağımsız. Yani planlama kavramı sadece eski Doğu Bloku ülkelerine vb özgü olmadı hiçbir zaman. ABD, İngiltere dahil kapitalizmin beşiği ülkeler dahil öngörü ve planlama vardır. Özel sektörde dahi hedefleme, planlama vardır. (Halen iş analisti olarak fiilen üretim planlama vb konularda çalışıyorum.)
Kişisel aidiyetlerden tamamen soyutlanarak şimdi şu soruyu soralım; Her şey onlarca yıldır bilinirken biz ne yaptık? Ama gerçekten, kendimizi soyutlamadan hepimiz ne yaptık? Tüm gerçekler bilinirken, örneğin;
- Öncelikle doğanın korunması konusunda hukuki anlamda yasalarımızı nasıl düzenledik, düzenliyoruz çok açık çok net bir biçimde. Sadece yangın için değil, sadece bilinen orman alanları için değil, her eko sistem için ve her türlü faaliyet için önce doğa korunacak, doğa değişmeyecek, doğaya zarar vermenin cezaları aşırı ağırdır diyen bir yasal/hukuki altyapıyı hedefliyor muyuz? (Örneğin; Bozkır demeyin, doğal bozkır denen kavram çok önemlidir.)
- Yangının hiç (olası ölçüde hiç) başlamaması için nerede ne tür sürekli kontrol mekanizmaları kurduk. Örneğin; Kontrol kuleleri, havadan karadan uygun araçlarla (örneğin; karada ATV denilen araçlar ile) düzensiz devriyeler planladık mı? (Benim bildiğim yakın zamanlarda Danimarka Grönland’da devriye atıyordu. Belki de hala devam ediyordur.)
- Başlangıç halindeki yangınlara anlık müdahale nasıl yapılabilir düşündük mü? Örneğin; ATV denen araçların arkasına çok basınçlı püskürtücü ve mini su tankları bağlayarak hareket şansımız olamaz mı? Yine arazide hareket edebilecek bu ATV’lere yol açacak mini dozerler orman içi istasyonlara dağıtılamaz mı? Bu organizasyonların ne kadarı nasıl merkezi hükümete, ne kadarı yerele aittir ve koordinasyon nasıl sağlanır planladık mı?
- Yangın mevsimi! gelmesi ile yangın olmasa da helikopterler, uçaklar devriyeye dolu depo ve tanklarla çıkamaz mı?
- Kara ve hava araçları ile bu makine teçhizat için gerekli insan kaynağı yatırımını her yıl artacak şekilde nicelik ve nitelik olarak nasıl planladık veya nasıl planlanmasını önerdik. Örneğin; Hangi kurum ve/veya kuruluş (resmi, özel fark etmez önemli olan bizden biri) bütçenin % 1234 kadarı Orman Bakanlığına, a, b, c amaçları için kullanılmak üzere aktarılmalı ve bu kullanım d, e, f eylemleri ile denetlenir planını yapıp topluma açıkladı.
Bence gerçekten yanan düşünce sistematiklerimizdi.
Fotoğraf : Pixabay
